ایزوسیانات (Isocyanate) دسته‌ای از ترکیبات آلی با فرمول عمومی (R−N=C=O) است. ترکیبی که با دو گروه عامل و یا بیشتر تولید شود به ترتیب دی ایزوسیانات و پلی ایزوسیانات ها را تشکیل می دهند. این ترکیبات از خانواده ترکیبات شیمیایی با وزن مولکولی کم و بسیار واکنش پذیر هستند. این مواد در واکنش با پلی ال ها دسته‌ای از مواد پلیمری به نام پلی‌اورتان را می سازند.
ایزوسیاناتها به دو روش تولید می شوند:
۱- روش فسژن
۲- روش بدون فسژن
از آنجا که فسژن یک ترکیب شیمیایی سمی است که گاها به عنوان یک سلاح شیمیایی از نوع عامل تنفسی به کار می رود لذا روش تولید ایزوسیانات بدون فسژن خطرات کمتری را در پی دارد. در این روش، تولید با نیترو بنزن شروع می‌شود و اتیل یورتان مستقیماً از مونوکسیدکربن و اتانول تشکیل می‌شود. یورتان توسط یک کربونیلاسیون دیمره می‌شود و سرانجام با حرارت دادن، یورتان به ایزوسیانات و الکل تجزیه می‌شود.
قسمت عمده کاربرد ایزوسیاناتها در تشکیل پلی یورتانهاست
ایزوسیانات‌ها با الکل‌ها (هیدروکسیل) واکنش داده و پلیمرهای پلی یورتان را تولید می‌کند. از سری این محصولات می‌توان به:
فوم های پلی یورتانی، الاستومرهای ترموپلاستیک، الیاف اسپندکس، رنگ‌های پلی یورتان، عایقهای پلی یورتان، پوشش‌های سطحی، صندلی‌های اتومبیل، مبلمان، پوشش‌های کف، تشک، مواد بسته بندی، کفش، لاستیک پلی اورتان و چسب‌ها و …. اشاره کرد.
​​​​​​​
پرمصرف ترین ایزوسیاناتها MDI و TDI هستند:

MDI:متیلن دی‌فنیل دی‌ایزوسیانات (Methylene diphenyl diisocyanate)
نام تجاری: ایزوسیانات ام دی آی
دی فنیل متان دی ایزوسیانات (MDI) از مواد اولیه آنیلین و فرمالدئید تولید می‌شود. آنیلین به ترتیب از نیتراتاسیون بنزن و به دنبال آن کاهش توسط آنیلین از طریق هیدروژناسیون تولید می‌شود.
موارد مصرف MDI در تولید فوم‌های سخت برای تولید یخچال، فریزر، ساندویچ پانل، عایق دور لوله، فومهای اسپری (عایقهای ساختمانی) و همچنین فوم صندلی و داشبورد خودرو، غربیلک فرمان ، کفی و زیره کفش، فوم چوب، چسب‌ها، درزگیرها، پوشش‌ها، الاستومرها و … است.

تولوئن دی ایزوسیانات TDI
نام ماده :۲,۴diisocyanato-1-methyl-benzene
اسید ایزوسیانات , ۲- متیل ام- فنیل استر
تولوئن دی ایزوسیانات یا TDI یک ماده آروماتیک از خانواده دی ایزوسیانات ها است. این ماده برای واکنش با پلی یول ها و تشکیل پلیمر کاربرد دارد. این ماده به صورت دو ایزومر موجود است ۲,۴ TDI و TDI 2,6 .
ایزومر ۲,۴ TDI به حالت خالص تولید می شود اما TDI در بازار به صورت مخلوط دو ایزومر به نسبت ۸۰/۲۰ و ۶۵/۳۵ به فروش می رسد. در فرآیند تی دی آی ، تولوئن دی آمین (TDA) با واکنش مجاورتی دی نیتروتولوئن ساخته می شود.
TDA نیز به نوبه خود با کربنیل دی کلراید واکنش می دهد تا تولوئن دی ایزوسیانات (TDI) تولید شود. تولوئن دی ایزوسیانات تولید شده در کارون ترکیب۸۰ به ۲۰ ایزومرهای تی دی آی ۴،۲ و ۶،۲ با حداقل عیار % ۹۵.۵ است .
موارد مصرف: تولوئن دی ایزوسیانات در صنایع مبلمان، وسایل خواب و زیر فرشی گرفته ، وسایل حمل و نقل و صنایع بسته بندی کاربرد دارد. همچنین این ماده در تولید روکشها و پوششها، درزگیر، چسبها و الاستومرها کاربرد دارد.

​​​​​​​اطلاعات ایمنی:
از تماس با TDI و بخارات آن بشدت باید پرهیز نمود. این ماده به عنوان یکی از عوامل آسم زا معرفی شده است.
TDI و MDI به طور کلی ارزان تر و واکنش پذیرتر از سایر ایزوسیانات ها هستند. اما پلیمریک ام دی آی فشار بخار پایین‌تر و در نتیجه سمیت کمتری نسبت به TDI دارد.